Bakker, Gerbrand - De omweg

 

Het tweede boek dat ik las van Gerbrand Bakker beviel mij iets beter dan Boven is het stil. Ook hier weer de ingetogenheid in de taal en het ogenschijnlijk secundaire van het vertelde. Alsof het nauwelijks ter zake doet. Maar ondertussen geeft de auteur via hints, die per toeval in de tekst lijken te zijn geslopen, de achtergronden prijs van het werkelijke verhaal.

 

Zo op het eerste gezicht gaat De omweg over een vrouw – die op een van de laatste pagina’s Agnes blijkt te heten – die in Wales een nieuw leven lijkt te beginnen. Ze is van plan een studie over de dichteres Emily Dickinson te schrijven. Ze leeft ongeveer op pijnstillers, wijn en sigaretten.

 

Af en toe krijgt de lezer een update van de situatie in Nederland waar een man, Rutger, met zijn schoonmoeder en schoonvader discussies voert over de verdwijning van zijn vrouw. De man raakt bevriend met een agent – waar een homo-erotische ondertoon in zit – die hem helpt met zijn zoektocht. Ze komen haar aan het einde van het boek op het spoor, en vinden haar uiteindelijk.

 

Agnes maakt kennis met Bradwen, een jongeman die zegt wandelroutes in kaart te brengen. Zij stelt zich voor als Emilie. Tussen beide ontstaat een bijzondere relatie, die een mengelmoes is van gelieven, moeder-en-zoon en vader-en-dochter. De ganzen op het erf van het huis dat ze huurt, vallen één voor één ten prooi aan een sluwe vos. De vrouw probeert van alles om de beesten in een hok te krijgen waar ze veilig zijn.

 

Het wordt steeds duidelijker dat de vrouw ziek is, ernstig ziek. “Hoe had die Dickinson dat toch gedaan, zich terugtrekken, meer en meer, dichten alsof haar leven ervan afhing, en doodgaan.”

 

Ook in dit boek, net als in Boven is het stil, is het verstrijken van de tijd nadrukkelijk aanwezig als motief. Al gaat het hier steeds om ‘het vinnige tikken van de klok’. Het slot van het boek – dat ik hier liever onvermeld laat, maar waar de overgebleven ganzen een rol in spelen – is indrukwekkend mooi en aangrijpend.

 

 

Bakker is een meester van het verdekt vertellen van een verhaal. What you get is not what you see, maar precies andersom. Wat je krijgt is wat je op het eerste gezicht helemaal niet ziet.

 

Gelezen: januari 2014