Dawkins, Richard - The God Delusion

Sinds ik dit boek las, hoor ik van steeds meer mensen die het ook hebben gelezen. In Nederland, waar de sociale controle op iemands religieuze gezindheid nauwelijks bestaat, zal dit boek veel aanhangers kennen.

 

Het is een erg goed geschreven, sterk beargumenteerde, cynische en bij tijd en wijle humoristische aanklacht tegen het godgeloof. Dawkins predikt het atheïsme en hij steekt niet onder stoelen of banken dat hij zoveel mogelijk bekeerlingen nastreeft.

 

In zijn beschrijvingen van de stupiditeit van het monotheïsme komt het Amerikaanse volk er slecht vanaf. Volgens onderzoeken gelooft ruim 80 procent van de Amerikaanse bevolking in het bestaan van een god die ’s mensen daden weegt aan het einde van de rit en die in een hiernamaals bepaalt of iemand de eeuwige zaligheid van de hemel zal smaken of de altijddurende marteling van de hel. Onvoorstelbaar! 

 

Dawkins fanatisme, al noemt hij het zelf gepassioneerdheid, begrijp ik ook beter als ik lees hoe de hypocrisie en de stilstand van alle ontwikkeling (wetenschap, vrijheid van denken) van de gelovigen doordringt tot in de bevolkingslagen waar macht wordt uitgeoefend.

 

Hoewel ik erg sympathiek sta tegenover alles wat Dawkins schrijft in dit boek, vind ik ook dat hij hier en daar te eenzijdig zijn wetenschappelijk stokpaardjes berijdt. Over het hele troostgevende aspect van het geloof – wat volgens mij toch voor heel veel mensen echt bestaat, en voor hen dus veel waarde heeft – zegt hij eigenlijk alleen maar dat het weliswaar zal bestaan, maar dat dit aspect van het geloof geen enkele bijdrage levert aan de werkelijkheidswaarde van een godsdienst. Die missie – het bewijzen dat er geen bewijs bestaat voor een god – benadert Dawkins in mijn optiek te rigoureus en te weinig genuanceerd.

 

Voor creationisten, aanhangers van de Intelligent Design-theorie en andere dogmatischer gelovigen – in tegenstelling tot zij die er slechts op individuele basis troost uit putten –, heb ik na het lezen van dit boek bijzonder weinig respect meer over. De hele discussie omtrent abortus of het stamcellenonderzoek en de kwalijke rol die creationisten of streng gelovigen hierin spelen is inderdaad misselijkmakend. De tegenstellingen en stompzinnige logica in hun argumentatie is flagrant en schrijnend. 

 

De haarkloverijen op het gebied van interne tegenstrijdigheid van bijbelteksten geloof ik eerlijk gezegd wel. Grootheden uit het verleden zoals Abelardus of Giordano Bruno en hun intellectuele nakomelingen hebben op dat gebied de weg toch al ruimschoots bereid. 

 

Kortom, een bijzonder boek dat mij nu al in korte tijd dierbaar is geworden en dat ik mij nog lang zal heugen, maar dat niet zonder zwakheden is.

 

Gelezen: augustus 2009