Gedienstigheid is wat de sprinkhaan gelukkig maakt. In zijn winkel heeft hij alles te koop, werkelijk alles, behalve de zon, de maan en de sterren. En betalen hoeft niet, want zegt de sprinkhaan “ik doe aan alles, maar niet aan betalen”. Hij wil niemand teleurstellen, want: “Teleurstellen... dat leek hem iets verschrikkelijks.” Ooit vond hij een bord waarop stond ‘Ik heb altijd geluk’. “Zeker weggegooid door iemand die geen geluk meer had, meende hij.” Dat bord hing bij de sprinkhaan aan de muur van zijn huis. Mocht hij ooit het bord, om welke reden dan ooit, weg moeten gooien, “dan zou hij achter ‘geluk’ het woord ‘gehad’ schrijven, en daarachter zijn naam (...)”

Vanuit deze setting schrijft de meester van de dierenverhalen, Toon Tellegen, 59 miniaturen, met de winkel van de sprinkhaan als middelpunt. Het ene verhaal nog mooier, filosofischer, grappiger of ontroerender dan het andere. Het prachtig vormgegeven boek is niet dik, maar iedere pagina verdient onze volledige aandacht en toewijding.

Van alle dieren is er maar één, want ieder dier is uniek. Dat de dieren die elkaars natuurlijke vijand zijn elkaar ook ontmoeten, is in het universum van Tellegen geen enkel probleem. Zo koopt de spin bij de sprinkhaan een schepnet, nadat zijn web voor de zoveelste keer door een windvlaag is stuk geblazen. Daarin vangt hij de vlieg, waarop zich de volgende dialoog ontspint:
“‘Dag spin. Je hebt me weer gevangen.’
‘Ja,’ zei de spin en hij knikte opgetogen.
‘Wat nu,’ vroeg de vlieg.
‘Tja, wat nu,’ zei de spin. Hij wist dat nooit.
‘Ik moet weer verder,’ zei de vlieg. ‘Ik ben al te laat ergens voor.’ Hij maakte zich los uit het net, mompelde: ‘Het kleeft tenminste niet,’ poetste zijn vleugels en vloog weg.” Dat de spin met zijn schepnet vervolgens de olifant opvangt, die weer eens uit een boom valt, en nog andere onwaarschijnlijke vangsten doet, is de normaalste zaak ter Tellegen-wereld. Juist dat, dat volstrekt idiote en onbevangene van zijn verhalen, maakt ze zo prachtig en ontwapenend.

Sommige belevenissen van de sprinkhaan zijn zo ontroerend dat de vochtige ogen ieder moment een traan kunnen vormen. Zo komt de meikever bijvoorbeeld op een dag in de winkel van de sprinkhaan en vraagt of die ook geluk verkoopt. Dit verkoopt de sprinkhaan ook. Hij legt een arm op de schouder van de meikever en zet een danspas in. Ze dansen tot er een nieuwe klant de winkel binnenkomt. De sprinkhaan – alweer in beslag genomen door de nieuwe klant – ziet over zijn schouder hoe de meikever het bos weer inloopt. Af en toe maakt hij nog een danspas. “Hij heeft geluk over, dacht hij. En ik ook!”

Aan de bladluis verkoopt de sprinkhaan schaamteloosheid, wanhoop aan de tor, aan de beer een taart die nooit opgaat, oogverblindend licht aan het vuurvliegje, aan de breedsprakige uil eenvoud, nieuwe schoenen aan de duizendpoot en ga zo maar door. Regelmatig, wanneer iets uit de winkel het wezen van een dier aantast, wordt het gekochte weer teruggebracht. Zo verkoopt hij aan de olifant tegenzin om in bomen te klimmen. Het werkt en de olifant klimt een hele dag niet in bomen, maar laat in de middag komt hij de tegenzin terugbrengen. “‘Heb je geen kussen?’ vroeg hij. (...) ‘Dat leg ik wel op de grond onder een boom,’ zei de olifant. ‘Ik móét namelijk klimmen.’ Hij keek de sprinkhaan ernstig aan. ‘Dat is nu eenmaal zo. Met of zonder tegenzin.’” Dit verhaal bracht mij Het wezen van de olifant in herinnering.

Tot slot van deze minibloemlezing nog een paar woorden over de eendagsvlieg die graag nóg een dag zou willen hebben. Hij zou zo graag eens tegen iemand ‘tot morgen’ willen zeggen. Uit een la haalt de sprinkhaan een hele dag, die hij aan de eendagsvlieg geeft, waarop deze uitroept: “‘Weet je wie ik nu ben? De tweedagsvlieg!’” De eendagsvlieg is zo blij dat hij de volgende dag helemaal vol plant met allerhande bezigheden. "De sprinkhaan zag hem gaan en was benieuwd of hij aan het eind van de volgende middag weer langs zou komen. Hij had nog wel een dag of wat in voorraad."

Als ik iets mocht kopen in de winkel van de sprinkhaan, zou ik nog vele van die extra dagen kopen voor zijn schepper, zodat die ons nog veel, heel veel kan vertellen over zijn eigen en unieke dierenwereld.

Gelezen: december 2011
Waardering: 8½/10