Pagels, Elaine - Beyond Belief

De boeken van Pagels zijn niet dik, maar puilen wel uit van de informatie. En dan bedoel ik niet de informatie die je in ieder boek kunt vinden, maar echt nieuwe 'eye-opening' informatie. Dat geldt zonder meer ook voor Beyond Belief

 

In dit boek onderzoekt ze nauwkeurig en met open vizier het ontstaan van het christendom. Ze probeert antwoord te geven op de vraag wat mensen bewoog om dit geloof vanaf het eerste uur aan te hangen. Zeker tot het jaar 320 of daaromtrent, waren christenen hun leven namelijk niet zeker. In het Romeinse rijk werden ze argwanend bekeken en vaak als schuldigen aangewezen voor slechte oogsten en dergelijke. Ze volgt de loop der gebeurtenissen vanaf de kruisdood van Jezus tot aan de rol die keizer Constantijn speelde in de 4de eeuw. 

 

De lezer krijgt veel inzicht in hoe de diverse evangeliën tot stand zijn gekomen en waarom slechts vier van hen tot de canon zijn gaan behoren. Mede dankzij de vondst bij Nag Hammadi – en in het bijzonder het evangelie van Thomas – is Pagels nu in staat een dergelijke studie af te leveren. Het levert ons een compleet nieuw beeld van de ontstaansgeschiedenis van het christendom. 

 

Veel aandacht besteedt ze bijvoorbeeld aan de 2de-eeuwse bisschop Irenaeus. Zijn invloed op de vormgeving van de uiteindelijke Rooms Katholieke kerk is enorm. Hij streefde naar één christelijk geloof (het orthodoxe wel te verstaan). Een kleine 150 jaar na zijn sterven werd dat dan eindelijk werkelijkheid. Er passeren veel meer belangrijke figuren en gebeurtenissen de revue in haar boek, dan ik hier kan vermelden. Pagels behandelt alles en iedereen met respect en vanuit een neutraal standpunt.

 

Omtrent de vroege kruistocht van Irenaeus tegen alles en iedereen dat volgens hem ketters was, is ze vooral op zoek naar begrip. Ze plaatst de beweegreden die leidden tot zijn felle geschriften in de historische context; namelijk dat hij een van de weinige kerkleiders was uit die tijd die wist te ontsnappen aan een marteldood. Dat zijn diepgewortelde behoefte aan eenheid daarom enigszins totalitaire trekjes vertoont, wordt dan begrijpelijker.

 

Een bijzonder rijk, leerzaam en wijs boek, waarin ik heel veel heb onderstreept. 

 

Gelezen: juli 2011