Pagels, Elaine e.a. - Reading Judas

The controversial message of the ancient Gospel of Judas

 

Auteurs: Elaine Pagels & Karen L. King

 

Wat een enorm leerzaam boekje is dit! Het Evangelie van Judas (gevonden in 1970, door geldbeluste nitwits onherstelbaar beschadigd en pas in april 2006 voor het eerst gepubliceerd) gaat door voor een van de minst begrijpelijke apocriefe Bijbelteksten. Maar de toelichting van beide auteurs en de verklaring bij de vertaling werken enorm verhelderend. 

 

Deze hervonden tekst, samen met vondsten als bij de Dode Zee (Qumran) en Nag Hammadi, “now invite us to enter the extraordinarily dynamic world in which Christianity was shaped”. En dat is precies wat dit boek doet. 

 

Het geeft een helder en begrijpelijk beeld van hoe het Christendom in de tweede en derde eeuw van onze jaartelling eruit zag, met al haar diversiteit. De vele richtingen en afsplitsingen van de ‘volgelingen van Jezus’ zijn nauwelijks meer in beeld te brengen, vanwege hun aantal, de slecht overgeleverde informatie en de twijfelachtige betrouwbaarheid van wat er dan wel aan documenten is overgeleverd. 

 

Duidelijk is dat de auteur van het Judasevangelie ageerde tegen de verheerlijking van het lijden der Christenen. De Romeinen vervolgden allen die niet aan hun oude goden wilden offeren. Een factie binnen het premature Christendom - niet dat ik daarmee wil impliceren dat het ooit matuur (volwassen) is geworden - meende dat het ondergaan van folteringen en executie de martelaren een vrijbrief verleenden voor het Heerlijke Hiernamaals. De auteur van het Judasevangelie meende juist dat deze vorm van opoffering, hoewel er niet altijd aan vervolging en voortijdig sterven te ontkomen viel, los stond van het waardig zijn voor het hiernamaals. 

 

Hij maakt zich vooral boos op de 12 zogenoemde discipelen van Jezus, die hun grote voorbeeld ernstiger verraden en niet begrijpen welke boodschap hij nu uiteindelijk verkondigde. Ook keert de tekst van dit evangelie zich tegen uitspraken van Iraneus (die het martelaarschap van de Christenen bepleitte) en andere vroege kerkvaders.

 

Judas wordt in dit evangelie uitverkoren door Jezus om onderricht te ontvangen in hoe het nu zit met wie wel en wie niet het eeuwige leven verdient. Daarmee wordt hij tevens uitverkoren om de ondankbare rol te spelen van verrader, zodat Jezus met zijn sterven kan aantonen dat dit slechts zijn lichaam geldt, en niet zijn ziel/geest. 

 

De auteurs van dit boek leggen alles – de achtergronden, de betekenissen van de oude tekst, de speculaties – haarfijn, helder en geloofwaardig uit. Heel veel zitten strepen om nog eens zorgvuldig terug te lezen, heel veel gnostisch gedachtegoed gevonden, met hier en daar een maçonnieke echo. 

 

Gelezen: februari 2010