Brown, Dan - Origin

Direct na het verschijnen van de mass paperback editie van de laatste Dan Brown, heb ik die besteld. Om even lucht te creëren in mijn andere – aanmerkelijk steviger – leeslijst, heb ik het boek direct verslonden. Heerlijk! Wat een meesterlijke schrijver en denker is Brown toch.

 

Vanaf het eerste moment zat ik als lezer op het puntje van mijn stoel, en niet zozeer omdat de personages eindeloos achterna worden gezeten (om dan volgens de wetten van dit genre, op het nippertje keer op keer te ontsnappen). Nee, de spanning in de meeste Robert Langdon-avonturen zit hem voor mij in de inhoud. In dit geval de als explosief aangekondigde wetenschappelijke ontdekking van futurist Edmond Kirsch. Hij beweert de antwoorden te hebben gevonden op de twee meest essentiële en existentiële vragen van de mensheid: ‘Waar komen we vandaan? Waar gaan we naartoe?’ Volgens Kirsch betekent zijn ontdekking het definitieve einde van religie. Tijdens een wereldwijd via streaming broadcasting gevolgde uitzending (bijna 3 miljoen viewers) wordt Edmond Kirsch halverwege zijn presentatie met één goed gerichte kogel vermoord. Vanaf dat moment is het nieuws omtrent de inhoud van zijn presentatie en de achtergronden rondom de moord trending over de hele wereld. Deze explosieve populariteit wordt gevoed door elkaar snel opvolgende breaking nieuwsberichten op een website (ConspiracyNet.com). Deze berichten leunen zwaar op één bron, mailberichten afkomstig van ene monte@iglesias.org. Iedere keer onthult hij of zij gebeurtenissen en achtergronden die alleen een insider kan weten.

 

Kirsch had alles in het werk gesteld, om de inhoud van zijn wetenschappelijke ontdekkingen verborgen te houden voor iedereen. Zelfs zijn persoonlijke assistent – een ongelooflijk geavanceerde kunstmatige intelligentie, Winston – kent de inhoud niet. Deze kan alleen worden ontsloten via een wachtwoord van 47 posities, die alleen bekend was bij Kirsch. Langdon gaat samen met Ambra Vidal – de (uiteraard verblindend mooie) directrice van het Gugenheim museum in Bilbao, en verloofde van de toekomstige koning van Spanje, Prins Julian – op zoek naar dit wachtwoord. Daarmee kunnen ze de vooraf opgenomen presentatie van Kirsch – die hij ergens heeft opgeslagen – alsnog ontsluiten voor de wereld. Hierin worden ze tegengewerkt door de Regent, een onbekend persoon, die alles lijkt te willen doen om publicatie van de ontdekkingen van Kirsch te voorkomen. Wie de trekker heeft overgehaald, blijft niet lang in duister gehuld, maar wie de Regent is – de opdrachtgever tot de moord op Edmond Kirsch – komt pas aan het slot van het boek naar buiten. 

 

Al vrij vroeg in het verhaal (op p.284, bijna 130 pagina’s na de moord) had ik een sterk vermoeden van de identiteit van de Regent. (Wat daarbij helpt is dat ik de trucjes van het genre inmiddels redelijk goed ken.) Dat ik het uiteindelijk bij het juiste eind had, doet helemaal niets af aan de kracht en overtuiging van de uiteenzetting van de achtergronden. Met andere woorden: bij Dan Brown kun je weliswaar in een vroeg stadium al een antwoord hebben op de whodunit-vraag, pas bij de verklaring van de beweegredenen en handelswijze, begrijp je het echt. (Naar goed gebruik, laat ik het vinden van het antwoord op deze vraag aan de lezer zelf.) Het knappe van zijn verhaal is dat hij de lezer voortdurend op het verkeerde been zet. Nog veel knapper vind ik dat hij buitengewoon kundig het verhaal gebruikt als vehikel voor een in mijn ogen veel belangrijker doel: de lezer aanzetten tot nadenken. Niet over wie ‘het’ heeft gedaan, maar over de inhoudelijke premisse van de roman: waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe? Dat je daarbij af en toe vergeet dat je een roman aan het lezen bent en niet in de werkelijkheid zit, is een andere kwaliteit van Brown.

 

Natuurlijk slagen Langdon en Vidal erin het wachtwoord te achterhalen en om de videopresentatie van Kirsch inderdaad uit te zenden. Tijdens hun zoektocht ontdekken ze, onder veel meer, dat Edmond Kirsch ongeneeslijk ziek was (pancreaskanker) en dat hij op het moment van zijn presentatie hooguit nog negen dagen te leven had. Tegen de tijd dat de presentatie dan eindelijk wordt uitgezonden via internet, is het aantal toeschouwers exponentieel toegenomen. Van de oorspronkelijke 2,8 miljoen viewers, wordt zijn boodschap nu bekeken door ruim 227 miljoen mensen. Volgens de assistent van Kirsch, Winston, was dit het primaire doel: zoveel mogelijk kijkers genereren. 

 

Prachtig van dit boek vind ik hoe Brown de vermeende controverse tussen wetenschap en religie nuanceert. Dat de meest fanatieke voorvechters in de verschillende kampen hiervoor doof en blind blijven, wordt direct ook weer eens onderstreept. Maar het is zoals Langdon ergens zegt: 

“Science and religion are not competitors, they’re two different languages trying to tell the same story. There’s room in this world for both.”

 

Vanzelfsprekend zijn er in een boek van bijna 700 pagina’s van dit hoge niveau veel teveel details en subtiliteiten waaraan ik hier voorbij moet gaan. Het volstaat om te zeggen dat Origin ondanks de doorzichtige thrillertrucs een meesterwerk is!

 

Brown bereikt met dit genre enorm veel mensen en hoewel het merendeel vooral geïnteresseerd zal zijn in de whodunit-vraag en in het kat-en-muisspel van de personages, zal zonder twijfel een deel van zijn lezersschare aan het nadenken worden gezet over existentiële zaken. Het zal een nog kleiner deel wellicht tot inzicht brengen dat we niet altijd klakkeloos alles moeten aannemen dat aan ons wordt gepresenteerd via media, kerk en wetenschap. Maar dat wij moeten leren om zelf na te denken.

 

Gelezen: september 2018