Heinlein, Robert A. - Red Planet

De tweede helft van november en eerste helft van december (2014) heb ik vanwege enorme werkdrukte nauwelijks een boek gelezen. Maar nu, met enkele weken relatieve rust in het verschiet, heb ik mijzelf een leesproject op de hals gehaald van jewelste. Al enige tijd ligt het tweede deel van de Heinlein-biografie hier ongeduldig op lezing te wachten. Eindelijk heb ik dat dan ter hand kunnen nemen. Het eerste deel eindigt min of meer met het begin van Heinleins schrijverschap. Hij heeft dan al wel enkele verhalen en zijn eerste romans geschreven, maar erkenning moet dan nog komen. 

Verhalenbundels lees ik zelden of nooit. Dus, zo stelde ik mij ter opdracht, zal ik de verhalen die ter sprake komen in de biografie eens lezen. De bundels staan hier al enige tijd in de kast. Een mooie gelegenheid om ze nu eens te lezen. Het tweede deel van de biografie begint in 1948, wat betekent dat er al ruim negen jaar schrijverij is gepasseerd. Veel daarvan is opgebouwd uit verhalen. Dus na ieder hoofdstuk in de biografie inventariseer ik wat er aan verhalen of romans ter sprake is gekomen – en dat ga ik dan lezen. Enkele verhalen en de jeugdroman Red Planet zijn op deze manier al onder mijn leesogen door gegleden.

Bezoeker van deze Leeservaringen, bereid u dus voor op een overdosis Heinlein de komende tijd.

Red Planet werd in 1949 gepubliceerd na nogal wat gedoe met zijn redacteur bij uitgeverij Scribner, Alice Dalgliesh. Zij wilde de tekst kuisen en geschikt maken voor de jeugdige lezer, zoals zij die zag. Heinlein verzette zich wel enigszins, en was behoorlijk boos, maar schikte uiteindelijk in zijn lot, omdat hij in die periode de financiële consequenties van een al te principiële houding nog niet kon dragen. De versie die ik las, is de oorspronkelijke versie, zonder de ingrijpende redactie van mevrouw Dalgliesh.

Het boek vertelt het verhaal van de jonge Jim Marlowe, kolonist met zijn ouders op de planeet Mars. Hij heeft een martiaanse vriend, een merkwaardig wezen dat een ‘bouncer’ wordt genoemd. In opgerolde toestand is het een harige volleybal, maar het kan naar believen allerlei ledematen tevoorschijn toveren. Jim heeft zijn vriend ‘Willis’ gedoopt. Willis – die de intelligentie heeft van een klein kind – heeft de bijzondere eigenschap dat hij alles wat hij hoort, verbatim kan herhalen, daarbij exact de stemmen van de oorspronkelijke sprekers imiterend. Ook muziek of geluiden kan hij feilloos ‘afspelen’. Jim neemt Willis mee naar de Lowell Academy opleiding waar hij naartoe gaat, samen met zijn vriend Frank Sutton. 

Onderweg tijdens een stop, verdwalen Frank, Jim en Willis, en komen ze terecht bij volwassen, driebenige martianen. Ze nemen deel aan een rituaal dat ‘growing together’ wordt genoemd. Gezamenlijk drinken ze water, wat de jongens promoveert tot ‘water friends’ van Gekko, een van de martianen – een ceremonie die later in Stranger in a Strange Land zal terugkeren.

Op school arriveert een nieuwe hoofdmeester, Mr. Howe, en met hem begint een streng regime, waar Jim en Frank erg veel moeite mee hebben. Willis wordt hem afgepakt, maar Jim en Frank redden de ‘bouncer’ – al klopt het beter als ik zeg dat Willis zichzelf redt. Eenmaal weer op hun kamer, herhaalt Willis een gesprek tussen Beecher – de gewetenloze koloniale leider – en Howe. Een van de onderwerpen is Willis, die Beecher graag aan de London Zoo verkoopt voor heel veel geld. Verder bespreken ze hun plan om de jaarlijkse migratie van de kolonisten – die nodig is om de 12 maanden durende levensgevaarlijke winter te ontlopen – te blokkeren. Dit bespaart de Company enorm veel geld. De jongens vluchten weg van de school om hun ouders te waarschuwen tegen deze snode plannen. Hun schaatstocht over vele honderden mijlen van de bevroren kanalen op Mars, strandt bij martianen. Via hun ondergrondse transportmogelijkheden brengen deze de jongens snel naar huis. Nadat ze hun ouders hebben overtuigd van de kwade intenties van Beecher, nemen de kolonisten het heft in eigen hand en starten ze op eigen initiatief hun migratie. Onderweg schuilen ze in de school van Jim, waar ze worden omsingeld door Beechers politie. Drie kolonisten die zich willen overgeven, worden zonder pardon neergeschoten. 

Uiteindelijk overwinnen de kolonisten de belegering, die achteraf door automatische sensoren en wapens werd uitgevoerd. Iedereen is verdwenen. De kolonisten roepen hierop de onafhankelijkheid van Mars uit. Enkele martianen, opgetrommeld door Willis, zoeken tevergeefs naar Beecher en Howe. Tot dan toe hadden ze de mensen van Aarde toegestaan op hun planeet te vertoeven, maar zodra ze hoorden van het plan om Willis uit te leveren aan de London Zoo, hebben ze besloten dat de mensen hun planeet alsnog moeten verlaten. Er zijn lange onderhandelingen nodig om hun standpunt te herzien. De dikke vriendschap tussen Jim en Willis, helpt daar zeker bij. De kolonisten mogen toch blijven. Uiteindelijk moet Jim afscheid nemen van Willis, omdat deze de metamorfose ingaat naar een volwassen martiaan. 

Kortom, all’s well that ends well. Red Planet is zonder meer een aardig boek. Maar omdat het als een jeugdboek is geschreven, blijven de karakters – zeker in het kamp van de ‘bad guys’ – nogal eendimensionaal. Heel leuk is het om enkele gebruiken en handelingen te zien, die later veel nauwkeuriger uitgewerkt terugkeren in Stranger en andere boeken. Zoals het laten verdwijnen van objecten, of het nagenoeg eindeloos inhouden van je adem zonder te stikken. 

Omdat ik nu eenmaal het volledige oeuvre van deze bijzondere schrijver wil kennen, lees ik ook deze titels. Op zich niet heel spannend, maar ze vervolledigen zeker mijn begrip van de schrijver Heinlein.

Gelezen: december 2014