Heinlein, Robert A. - The Puppet Masters

Gelezen: oktober 2011

Deze roman uit 1951 verhaalt van een invasie van buitenaardse wezens. Over dit gegeven zijn talloze boeken geschreven, en hoewel ik ze geen van alle heb gelezen, geloof ik nooit dat ze zo goed zijn als de versie van Heinlein.

Het gerucht dat een vliegende schotel in Iowa zou zijn geland, wordt onderzocht. Het blijkt een ‘hoax’ te zijn. Tot er berichten naar buiten komen van vreemde verdwijningen. Sam Cavanaugh, een James Bond a-la Heinlein, raakt hierbij betrokken. De buitenaardse wezens zijn een soort van slak die op de nek van mensen kruipen, en daar hun centrale zenuwstelsel beheersen. De mensen blijven zichzelf, maar zijn toch volledig onderworpen aan de ‘slugs’. Als zodanig zijn ze dus niet herkenbaar als 'bezeten'.

De niet geïnfecteerde delen van Amerika doen er uiteraard alles aan om te voorkomen dat de ‘slugs’ hen ook overmeesteren. Het gaat zelfs zo ver dat de mensen in grote delen van het land praktisch naakt door het leven moeten, omdat dan het best gecontroleerd kan worden of iemand een grote slak in zijn nek heeft. Heinlein had in het puriteinse Amerika vaak problemen met zijn redacteuren, die zijn boeken te liberaal vonden op het gebied van seks. Hij neemt licht wraak op hen. Iedereen in de vrije gebieden is verplicht (nagenoeg) zonder kleding rond te lopen. “Most of the women, I decided, would have looked better in clothes, preferably togas. If this was what the preachers had been worrying about all these years, then they had been barking up the wrong tree; it was nothing to arouse the happy old beast in men. (…) Somehow, some way, the American community had been all wrong about the modesty taboo and had been wrong for centuries."

In zijn strijd tegen de 'puppet masters' raakt Sam zelf overmeesterd. Gelukkig wordt hij door zijn unit bevrijd van zijn ‘rider’. Hij herinnert zich alles, maar vooral de willoosheid van zijn eigen geest. Hij was een pop en de ‘slug’ was zijn meester. Mede dankzij deze en andere ervaringen, zijn de mensen uiteindelijk in staat weer de overhand te nemen, zonder al teveel slachtoffers te maken onder de 'puppets'.

In een vorige bespreking van het werk van Robert Heinlein schreef ik dat hij nooit zomaar een verhaal vertelt. Er zit altijd een diepere laag in. Zelf schreef hij over The Puppet Masters dat het boek gehaast is geschreven en dat de literaire waarde te verwaarlozen valt. ‘If the book has any permanent merit it must lie in its theme, which is a thinly-disguised allegory, a diatribe against totalitarianism in all its forms. Each writer has his personal philosophy; included in mine is an intense love of personal freedom and an almost religious respect for the dignity of the individual.’ Uiteindelijk blijft Heinlein een verhalenverteller pur sang, iemand die zijn lezerspubliek vermaak wil bieden. Hij schrijft dan ook 'The trick in sermonizing through fiction is not to let your sermon get in the way of the story.'

De waardigheid van het individu, daar gaat het over in dit boek. Het is geschreven ten tijde van de koude oorlog en Heinlein kan het niet laten zijn mening te geven over het totalitaire regime in de Sovjet Unie. Sam vraagt zich af waarom de ‘titans’ niet eerst Rusland hadden aangevallen. "Stalinism seemd tailor-made for them. On second thought, I wondered if they had. On third thought I wondered what difference it would make; the people behind the Curtain had had their minds enslaved and parasites riding them for three generations. There might not be two kopeks difference between a commissar with a slug and a commissar without a slug."

Het verhaal leest weer als een trein, niet in het minst dankzij Heinleins vloeiende en gevatte stijl. Zo zijn er plannen om de geïnfecteerde gebieden met de waterstofbom ‘te zuiveren’. Dat is volgens Heinlein "like curing a lip cancer by cutting off the head." Ook zijn de dialogen weer onnavolgbaar scherp en humoristisch. Een voorbeeld. ‘The Old Man’, zoals Sam de baas van de geheime dienst waarvoor hij werkt noemt, vraagt hoeveel van die slugs zouden passen in het ruimteschip waarmee ze waren gekomen. Sam zegt dat hij geen antwoord heeft op die vraag. "'It’s a case of how long is a piece of rope? (…) I’ll put you another question with no answer,' I said, 'If one space ship lands in Iowa yesterday, how many will land in North Dakota tomorrow? Or in Brazil?'" The Old Man antwoordt Sam: "'I’ll answer it by telling you how long is your piece of rope.' 'Huh?' 'Long enough to choke you to death.'

Er is niet alleen humor, het verhaal gaat echt ergens over, maar zoals de meester het zelf al aangaf: zijn boodschap staat niet in de weg van het verhaal. Het is weer een heerlijke leeservaring, gelukkig staan er nog vele ongelezen Heinleins in mijn kast. Op naar de volgende!