Moody, Raymond A. - Life After Life

 

Twee jaar geleden las ik de Nederlandse vertaling van het boek van Betty Eadie over haar bijna-dood-ervaring (BDE) en was daar niet van onder de indruk. Veel te christelijk naar mijn smaak. Toch blijft het onderwerp mij boeien, onder meer ook door de film ‘Hereafter’ uit 2010 met Matt Damon. Hét standaardwerk over BDE kwam recent onder mijn aandacht en dit boek beviel mij veel beter. 

 

Vanuit zijn eigen medische praktijk kwam Raymond Moody in contact met mensen die hem vertelden over de ervaringen tijdens hun klinische dood. Met name vanwege de overeenkomsten tussen deze ervaringen kon Moody het niet meer loslaten. Hij beet zich vast in het onderwerp en spoorde meer mensen op met een BDE. Naar aanleiding van de interviews met hen schreef hij Life After Life, dat tijdens verschijnen in 1975 het eerste boek was over dit onderwerp. Het onderzoek naar NDE (Near-Death Experience, de term is van Moody) is daarna uitgebreid. En hoewel de zuinige regels op de Nederlandse Wikipedia over Moody afsluiten met de mededeling dat Moody's werk als onwetenschappelijk is bekritiseerd, doet dat niets af aan de degelijkheid van zijn onderzoek. 

 

Anders dan Betty Eadie streeft Moody nergens effect of sensatie na. Hij vertelt zelfs nogal onbewogen over zijn bevindingen. Ook beantwoordt hij genuanceerd en intelligent enkele van de vragen die hem tijdens lezingen worden gesteld. Zijn nuance wordt al in het voorwoord duidelijk:

“I believe that all the great religions of man have many truths to tell us, and I believe that no one of us has all the answers to the deep and fundamental truths with which religion deals. (…) Let me say at the very beginning that (…) I am not trying to prove that there is life after death. Nor do I think that a ‘proof’ of this is presently possible.”

 

Dit bevalt mij. Persoonlijk sta ik open voor alles, maar uiteindelijk moet ik iedere keer weer concluderen dat ik het simpelweg niet weet. Ik weet niet wat de zin is van dit leven, zoals ik evenmin weet of er ‘iets’ is na ons sterven, en zo ja hoe dat ‘iets’ er dan uitziet. Wel constateer ik een ontwikkeling in mijzelf omtrent acceptatie van mijn sterfelijkheid. Kort na het prille besef van mijn eigen sterfelijkheid, rond mijn zevende jaar, was ik vastbesloten de dans te ontspringen. Daarna volgden vele jaren van verzet, paniek en angst, maar gaandeweg ebde dat weg en hoewel ik erg veel van het leven houd, vorder ik gestaag in mijn acceptatie van het onvermijdelijke. En dat geeft rust. Dit boek van Moody stimuleert op de achtergrond mijn eigen proces. Het is niet dat ik nu direct een BDE-adept ben geworden, maar deze mogelijkheid is in ieder geval in de ervaring van de betrokkenen een werkelijkheid. En daar kan ik wel wat mee.

 

Moody beschrijft uitvoerig vijftien elementen die hij waarneemt in de ervaringen van zijn interviewees. Hoewel de overeenkomsten in alle BDE’s frapperen, is er niet één identiek aan de ander. 

“The events which those who have come near death have lived through lie outside our community of experience (…)”

Het is dan ook niet verwonderlijk dat vrijwel alle BDE’ers benadrukken dat er voor hun ervaring geen woorden zijn. Dat onze taal driedimensionaal is terwijl hun ervaring vele dimensies meer rijker is.

 

Veelzeggend vind ik het gegeven dat de meeste BDE’ers hun ervaring verzwijgen. Bijna zonder uitzondering worden ze voor gek versleten en neemt hun omgeving hen niet langer serieus als ze voet bij stuk houden. 

“Despite their own certainty of the reality and importance of what has happened to them, they realize that our contemporary society is just not the sort of environment in which reports of this nature would be received with sympathy and understanding.”

De dood is zoals Eben Alexander in het voorwoord in mijn editie beschrijft nog altijd een taboe. Tot aan de 19de eeuw stierven mensen thuis, in bijzijn van de familie. Door de ontwikkelingen in de medische wereld is dat proces verplaatst naar het ziekenhuis of een hospice. En hoewel het taboe de laatste jaren iets lijkt af te nemen, wordt de dood nog steeds grotendeels bij de levenden weggehouden. In de woorden van Alexander:

“Death was no longer a common natural outcome of illness but a despised enemy to be hidden from sight and not discussed. It had become decidedly unnatural.”

Maar hoe de wereld van de wetenschap er ook naar kijkt, hun BDE heeft de betrokkenen veranderd. 

“Almost everyone has stressed the importance in this life of trying to cultivate love for others, a love of a unique and profound kind.”

Ook verdwijnt de angst voor de dood bij BDE’ers. 

 

Tijdens zijn lezingen kreeg Moody regelmatig de vraag of er historische voorbeelden van BDE’s. Die zijn niet bekend. Moody veronderstelt dat het een relatief nieuw fenomeen is. 

“The reason for this is simply that it has only been in fairly recent times that advanced resuscitation technology (reanimatietechnologie) has been available. Many of the people who have been brought back in our era would not have survived in earlier years.”

 

Conclusies verbindt Moody niet aan zijn studie. Hij laat het bij gevoelens, vragen, analogieën en raadselachtige feiten die verklaard moeten worden. Wel vertelt hij wat de studie met hem persoonlijk heeft gedaan.

“There is something very persuasive about seeing a person describe his experience which cannot easily be conveyed in writing. Their near-death experiences were very real events to these people, and through my association with them the experiences have become real events to me.”

 

Een gedegen studie waarin de auteur zich niet laat verleiden tot geschreeuw of dwingelandij. Hij presenteert de feiten en onderzoekt hun verbanden, niets meer, niets minder. Hoewel de schrijfstijl nogal afstandelijk is, heb ik dit boek met grote aandacht gelezen. Zonder twijfel komt er binnen afzienbare tijd een volgende leeservaring over een BDE-boek. 

 

Gelezen: juli 2020