Sacks, Oliver - The Mind's Eye

Gelezen: september 2011

Altijd als ik op Schiphol ben, stap ik even de boekwinkel binnen. En altijd liggen er meerdere boeken die ik graag wil lezen. Dit keer nam ik onder meer de paperbackuitgave van Oliver Sacks’ The Mind’s Eye mee in mijn handbagage. Direct tijdens de vlucht begon ik met lezen. Het was weer genieten.

Sacks vertelt weer over de meest onwaarschijnlijke neurologische aandoeningen. Hij beschrijft alles gedegen, uitvoerig en vooral smakelijk zonder dat het een freakshow wordt. Zoals het verhaal van een schrijver die van de ene op de andere dag niet meer kan lezen. Als hij 's ochtends zijn krant wil lezen, lijken de letters wel Cyrillisch of Koreaans. Schrijven lukt wel, maar hij kan wat hij zelf heeft geschreven niet meer teruglezen. Allemaal het gevolg van een tia.

Of het bizarre en deels hilarische verhaal over gezichtsblindheid, iets waar Sacks zelf kennelijk last van heeft. Hij herkent de gezichten van bekenden niet of nauwelijks. Het overkomt hem regelmatig dat hij vrienden glad voorbij loopt, of patiënten die hij een dag eerder nog heeft gezien, niet herkent. “I am much better at recognizing my neighbors’ dogs than my neighbors themselves.” Zijn assistente verzoekt bijvoorbeeld de gasten om tijdens verjaarspartijtjes een naamplaatje te dragen, zodat Sacks niet gesprekken hoeft te voeren met mensen die hij niet herkent. Ook herkent hij zijn eigen woning bijvoorbeeld niet. Hij vertelt dat hij met een neef een wandeling ging maken, waarna het begon te regenen. Sacks kan alleen zijn huis niet meer terugvinden. “After two hours of walking around, in which we both got thoroughly soaked, I heard a shout. It was my landlord; he said he had seen me pass the house three of four times, apparently failing to recognize it.” Een correspondent van Sacks die aan dezelfde neurologische afwijking lijdt, schrijft hem: “I cannot recognize people in photographs, not even myself. At the club I saw someone strange staring at me and asked the steward who it was. I’d been looking at myself in the mirror...”

Sacks' uitweidingen over de werking van de hersenen zijn fascinerend, al volg ik zijn medische jargon niet overal even goed. Hij legt het wonder van de hersenen prachtig uit: “The brain is more than an assemblage of autonomous modules (...) Every one of the functionally specialized areas must interact with dozens or hundreds of others, their total integration creating something like a vastly complicated orchestra with thousands of instruments, an orchestra that conducts itself, with an ever-changing score and repertoire.”

Zonder meer aangrijpend is Sacks’ persoonlijke relaas over het gezwel achter een van zijn ogen en het verlies van veel van zijn gezichtsvermogen als gevolg daarvan. Ook het titelverhaal, over mensen die ondanks hun blindheid toch kunnen ‘zien’ dankzij het verscherpte vermogen van hun andere zintuigen, is fascinerend

Enfin, ook dit boek van deze schrijvende neuroloog, of neurologisch schrijver, is weer zeer de moeite waard.