Dit boek verwoordt al in zijn inleiding het gevoel dat ik had toen ik voor het eerst met Gnosis in aanraking kwam. “Het was of er een soort heimwee naar iets heel moois en groots, dat altijd op de achtergrond aanwezig was, nu werd opgelost.” (17)

Die thrillerromans bevallen mij zo goed vanwege de twijfelachtige rol die het christendom in de geschiedenis heeft gespeeld. Slavenburg: “het christendom heeft er wellicht niet alles, maar dan toch wel veel aan gedaan om antieke zaken te verdonkeremanen of minstens in te tekenen en te corrigeren met viltstiften in christelijke kleuren.” (49) Uiteraard was het niet alleen de kerk die scheve schaatsen heeft gereden. De politiek door de eeuwen heen kon er ook wat van.

“Het wordt tijd dat we weer eens leiders krijgen die iets van de oude wijsheid in hun hart meedragen,” verzucht Slavenburg op p. 104. Een klein beetje zurig, maar het krijgt veel meer betekenis en draagkracht door wat hij op p. 271 naar voren brengt: “(…)in een op uiterlijkheid gericht wereld is er meestal onbegrip voor die binnenwereld. Of tegenstand. Leven vanuit het Zelf maakt de mens vrij. En dat is niet in het belang van mensen en instituten die op macht uit zijn. Die willen manipuleren en andere bedoelingen hebben, vaak gemaskeerd door mooie woorden. Die machten willen het gordijn gesloten houden. Het evenbeeld in de spiegel blijft dan verborgen en zo kan het gebeuren dat de mens zich gaat identificeren met de surrogaatbeelden die ervoor in de plaats worden gesteld.” Superhelder en taal die ik volledig onderschrijf. De oude wijsheid zou ook over de wereldleiders van vandaag moeten neerdalen.

Een paar uitspraken over gnosis: “Het ten diepste leren kennen van God, kosmos en mens, zou je gnosis, diepere kennis kunnen noemen.” (55) “Gnosis is in de eerste plaats een ervaring. Geen theologie en filosofie, maar een praktische beleving die in haar vormentaal gebruikmaakt van filosofische en theologische codes.” (55)

“Een mens die gnosis, inzicht in de dingen verkregen heeft en tot zijn ware Zelf komt, die is zelf tot god geworden.” (116)

“Gnosis is het diepe innerlijke weten dat de mens vanaf de aanvang der tijden heeft begeleid.” (120)

“Iemand die gnosis, inzicht in alle dingen heeft, is zelf in staat tot transformatie, omvorming tot een beter mens. Hij heeft daarvoor geen bemiddelaars in de vorm van priesters of dergelijke nodig.” (121)

Ook in dit boek weer veelvuldig de hermetische gedachte dat alles met elkaar is verbonden: “Zo is alles met alles verbonden en heeft betrekking op elkaar.” (115)

Uit het Evangelie van Thomas deze diepzinnige opmerking, waar het Ken U zelve weer betrekking op heeft: “Wie het Al denkt te kennen, maar niet zichzelf, blijft volkomen in gebreke.” (121)

Of:

“Om überhaupt iets aan jezelf te veranderen is de meest essentiële voorwaarde dat je dat deel van jezelf zal moeten leren (onder)kennen. Daarom is ook het gnooti seauton, ken u zelve, het absolute adagium uit de klassieke oudheid.” (157)

Een mooie uitspraak: “Er is maar één eredienst waarmee God gediend wordt: een goed mens te zijn.” (138)

Nogmaals een diepzinnige uitspraak die het verdient om onthouden te worden: “Want al wat iets beweegt, is onlichamelijk, en wat bewogen wordt, lichaam.” (141)

Van de vele historische figuren die in De Hermetische Schakel voor het voetlicht treden, spreekt Giordano Bruno mij veruit het meest aan. Een radicale denker die voor geestelijke en universele zaken was wat Einstein was voor mathematische zaken. Diens portret vanaf p 242 zal ik nog geregeld opslaan, al zal het niet lang meer duren voordat hier het werk van Francis Yates in de kast staat, de biograaf van Bruno.

Nu ja, dit boek is wederom buitengewoon leerzame lectuur gebleken. Ik heb nog een lange weg te gaan. Heerlijk!

Gelezen: februari 2007
Waardering: 8/10