Sinds 1981 houd ik bij welke boeken ik koop. Volgens die lijst was De hobbit van J.R.R. Tolkien mijn zeventiende boek. Rond de tijd dat ik het boek kocht, in maart 1982, moet ik het hebben gelezen. In dat lang vervlogen verleden bezat ik, naast de zestien eerder gekochte boeken en een stuk of twintig jeugdboeken - die ik eindeloos had herlezen - nog niets. Inmiddels, nu we 2013 alweer naderen, bezit ik ongeveer 2000 boeken, en heb ik drie kleine Ikea Billy’s vol met ongelezen boeken. Boeken die ik zonder uitzondering het liefst vandaag nog zou verorberen. Hongerig naar meer dat mooi, ontroerend, wijs en knap is.

Of ik toentertijd veel aan herlezen toekwam, betwijfel ik overigens. Het hek was van de dam en vanuit het niets kocht ik vijf tot zes boeken per maand - wat ik, sterk tegen mijn maandelijkse voornemen in, ben blijven doen. Dus waarschijnlijk heb ik de Nederlandse vertaling toen niet vaak herlezen. Mijn herinnering wil wel dat ik het prachtig vond. Ik las het toen overigens in de goede volgorde. Eerst De hobbit, daarna In de ban van de ring.

Volgens mijn boekenlijst kocht ik, mede in het kader van mijn studie Engels die ik toen net was begonnen, aansluitend in september en oktober 1984 de Engelstalige versies: The Lord of the Ring en The Hobbit. Ik weet dat ik de trilogie in één band nog twee keer heb gelezen en het There and back again één keer. Nu, met de film op komst, wilde ik mijn geheugen nog eens opfrissen en herlas ik The Hobbit.

Het fysieke boek, dat al jaren in de kast staat en slechts af en toe uit zijn sluimering wordt gehaald als ik toegeef aan mijn verslaving van het snoepen van alinea’s, is nu na deze herlezing, stuk. Letterlijk stukgelezen, opgebroken in drie losse elementen, al is dat dan gebeurd na slecht twee lezingen met een tussenpoos van 28 jaar.

Het verhaal is zo klassiek dat ik daar niet veel over hoef te vertellen. Dus ga ik liever in op de vraag hoe deze hernieuwde kennismaking met de eerste openbaring van Middle Earth mij beviel. Wat mij vooral opviel was dat ik tijdens het lezen de wereld voor mij zag zoals die door Peter Jackson is gecreëerd. Bilbo was de jongere versie van Ian Holm en Gandalf kon ik niet anders zien dan in de vertolking door die prachtige acteur, Ian McKellen. Ook kwam ik veel van de taal tegen die in de trilogie van de film is gebruikt. Zo las ik letterlijk wat Frodo zegt bij zijn eerste ontmoeting in de film tegen Gandalf, namelijk dat Hobbits “never had any adventures or did anything unexpected”. Tijdens hun verblijf in Rivendel, ontmoeten de dwergen en Bilbo iemand, in wie ik zelfs Aragorn meende te herkennen. “He comes into many tales, but his part in the story of Bilbo’s great adventure is only a small one, though important, as you will see.”

Ik trof nog meer quotes aan die Jackson heeft gebruikt in zijn Ring-trilogie, waardoor ik alleen maar nog meer waardering heb voor zijn prestatie – voor zover dat nog mogelijk is natuurlijk. Die film is een doorwrocht kunstwerk. Ik kan niet wachten op december, wanneer de eerste film van The Hobbit in première gaat. Dat Jackson weer een trilogie nodig zegt te hebben, om het volledige verhaal te kunnen vertellen, verbaast mij toch wel een beetje. Het verhaal van The Hobbit is vrij eenvoudig te vertellen, als je alle zijdelingse al dan niet elders beschreven geschiedenis van families, Middle Earth-zaken en aanverwante samenlopen, buiten beschouwing laat. Maar ik vermoed dat Jackson zich toch heeft laten verleiden om zelfs The Silmarillion nog mee te nemen in zijn vertelling. Niets mis mee.

Na de herhaaldelijke lezing van The Lord of the Ring was ik al verliefd op Middle Earth. Na de verfilming werd die liefde alleen nog maar heviger. Dus om nu, in de ietwat kinderlijke stijl van The Hobbit, weer even in die wereld te vertoeven, is alleen maar heerlijk. En het is maar goed dat ik het heb herlezen, want mijn herinnering aan dit verhaal heeft duidelijk een loopje met mij genomen. Hoe de wrede draak Smaug aan zijn einde komt, had ik niet meer geweten. Bovendien vormde de ontsnapping in de vaten vanuit de Elven King's Halls in mijn herinnering ten onrechte de kern van het hele verhaal. Waarschijnlijk komt dat omdat deze vertelling wordt verbeeld op de cover van mijn Nederlandse prisma-uitgave van destijd.

Ach, het herlezen van The Hobbit was vermakelijk. Al was het alleen maar om bevestigd te zien hoe minutieus en eerbiedig Peter Jackson is omgesprongen met Tolkiens erfgoed. Dat maakt de verwachting voor de verfilming wel torenhoog.

Herlezen: september 2012