Kunstrestaurateur Peter Blake waagt zich aan de religieuze geschiedenis. Hij heeft de hulp ingeroepen van ervaren schrijver Paul S. Blezard. En het moet gezegd, ze schrijven niet onverdienstelijk geschiedenis. Veel nieuws heeft Blake overigens niet te melden, maar hij zet de vondsten uit boeken als Holy Blood, Holy Grail (Leigh, Lincoln en Baigent), en The Templar Revelation (Picknett en Prince) netjes op een rijtje. Zijn zoektocht is aardig, maar uiteindelijk is zijn theorie nogal potsierlijk. Waar gaat het om?

Hij ontdekt patronen van pentagrammen in drie schilderijen: De herders van Arcadia en Een dans op de muziek van tijd, beide van Nicolas Poussin en De educatie van Pan van Luca Signorelli. In mijn paperbackeditie ontbreekt helaas het fotokatern waar hij regelmatig naar verwijst. Als je volgens Blake lijnen trekt van de diverse stokken waar de figuren uit de schilderijen op leunen of vasthouden, komen er pentagrammen te voorschijn. In Een dans op de muziek van tijd leunt niemand op stokken, maar toch weet Blake ook hier een pentagram uit te destilleren. Blake laat zich niet uit het veld slaan door het feit dat de schilderijen van Poussin en dat van Signorelli ongeveer 200 jaar na elkaar tot stand kwamen. Integendeel: “The repetition of such an image by two painters seperated by 200 years seems unlikely to be pure coincidence.” (p.50) Dit is wishful thinking in haar puurste vorm. Zelfs in het kleurgebruik in de schilderwerken detecteert hij allerlei verborgen boodschappen.

Na deze ‘ontdekking’ gaat Blake op zoek naar wat het kan betekenen. Hij analyseert de omstandigheden waarin de schilderijen tot stand zijn gekomen, wie de opdrachtgevers waren. Vanaf hier wordt het boek interessant en onderhoudend. Via de Babylonische en Egyptische geschiedenis, de kabalah en de gnostiek belanden we bij het vroege Christendom. Hier heb ik veel onderstreept en veel nieuwe feitjes tot mij genomen. Hij zet nog eens de plausibele theorie uiteen waarbij Jezus niet aan het kruis zou zijn gestorven. Hierbij stipt hij ook de figuur van Joseph van Arimathea aan, over wie ik onlangs bij Graham Phillips veel heb gelezen.

De theorie leidt naar Zuid-Frankrijk. Hier komen - bijna plichtmatig - Rennes-le-Chateau en priester Sauniere ook weer in beeld. Buitengewoon verhelderend doet Blake het verhaal van de katharen, hun geloofsbelijdenis en hun vervolging, nog eens uit de doeken. Zonder meer petje af hiervoor.

Om een lange zoektocht in te korten: Jezus is na het herstel van zijn kruismarteling, met zijn geliefde, Maria Magdalena, gevlucht naar Zuid-Frankrijk. Op het Arcadia-schilderij van Poussin staat een tombe. Blake legt de drie verschillende pentagrammen op een kaart. Het punt waar alle lijnen elkaar snijden wijst een willekeurige plaats aan op de kaart. Blake gaat op zoek en vindt op die plek een mysterieuze grot. Volgens de schrijver is het landschap exact hetzelfde als op het Arcadia-schilderij van Poussin. In de grot die Blake daar vindt zou Jezus dan begraven kunnen zijn geweest, geworden. Enfin. Dit boek is in dit opzicht een zoveelste proeve van een theorie moedwillig bewijzen. Voor iedere theorie kun je namelijk het 'bewijs' vinden, zo niet linksom dan wel rechtsom, zo niet boven dan beneden.

Ik waardeer dit boek voor het beschrijven van bepaalde delen uit de geschiedenis en zelfs voor het leggen van verbanden tussen bepaalde elementen daaruit. Maar de theorie die hij uiteenzet, werkt voornamelijk op mijn lachspieren. Zelf schrijft hij: “Could this be nothing more than a wild-goose chase?” (p.229) Op dezelfde bladzijde geeft hij toe dat zijn theorie nogal ‘preposterous’ lijkt. Tja, daar heb ik weinig aan toe te voegen.

Tot slot een dank aan Paul Blezard voor de term die hij voor ‘de lezer’ heeft verzonnen: the armchair traveller. Zo zie ik mijzelf graag.

Gelezen: januari 2011
Waardering: 6½/10