Pullman, Philip - His Dark Materials 2/The Subtle Knife

In het tweede boek in de reeks His Dark Materials, maakt de lezer kennis met Will Parry. Zijn wereld lijkt het meest op de wereld waar wij allen in leven. Will is praktisch een wees. Zijn moeder heeft ze niet allemaal meer op een rijtje en zijn vader verdween ongeveer tien jaar eerder tijdens een ontdekkingstocht.

Ongewoon gedrag van een kat attendeert hem op een heel raar fenomeen. Verscholen tussen struiken hangt in de lucht een raam dat naar een andere wereld leidt. Nieuwsgierig kruipt hij erdoor en komt terecht in een volledig verlaten stad. Daar ontmoet hij Lyra Silvertongue, het meisje dat in het eerste deel de meest wilde avonturen beleefde. Zij ziet Wills dæmon weliswaar niet, maar weet zeker dat hij er wel een heeft. “Inside you. (...) You wouldn’t be human else. You’d be... half dead.”

Het is het begin van een prachtige reis door de rijke, imaginaire wereld van Philip Pullman. De plannen van Lord Asriel, die in Northern Lights wat onduidelijk bleven, worden helder: “He’s gone a-searching for the dwelling place of the Authority Himself, and he’s a-going to destroy Him.” En de ‘Authority’ is hier niemand minder dan god himself. Dit boek blijkt de opmaat naar een fantastische Götterdämmerung.

Lyra’s zoektocht naar de betekenis van Dust, wat in Wills wereld met ‘shadow particles’ wordt aangeduid, gaat voort. Ze komt erachter dat ze bewustzijn kennen. “They know we’re here. They answer back. (…) You can’t see them” unless you’re “capable of being in uncertainties, mysteries, doubts, without any irritable reaching after fact and reason”. (p.92) Dat zegt Dr. Mary Malone, een afvallige non die is gespecialiseerd in ‘Dark Matter’.

In die andere wereld ontmoeten Will en Lyra in de stad die Cittàgazze heet, een merkwaardige figuur: Giacomo Paradisi. Hij zegt dat kinderen zijn ‘subtle knife’ hebben gestolen. Will en Lyra helpen hem het mes terug te veroveren. In het gevecht dat zich ontspint, raakt Will gewond aan zijn hand. Paradisi geeft het mes vervolgens aan Will en zegt dat hij de nieuwe drager is. Zijn tijd is voorbij, zegt hij. En om te bewijzen dat Will echt de nieuwe eigenaar is van het mes, houdt hij zijn linkerhand omhoog, waaraan net als bij Will pink en ringvinger ontbreken. Hij leert hem de magische werking van het mes. Door goed te voelen kan hij met het mes ramen snijden naar andere werelden en ze weer sluiten. Nu kunnen ze dus tussen werelden reizen.

Ondertussen leert Mary Malone met behulp van computers te communiceren met Dust, Shadows of Dark Matter. Ze krijgt een hele specifieke opdracht om naar een plek te gaan waar struiken zijn en daar door het raam in de lucht te stappen. Ze moet de rol van de slang op zich nemen, zoals uit het verhaal van Adam en Eva in de Hof van Eden. Wat hier precies mee wordt bedoeld, wordt in het derde deel The Amber Spyglass pas echt duidelijk.

Het voert veel te ver om alle personages, verwikkelingen en mogelijke achterliggende betekenissen hier uiteen te zetten. Bovendien zijn daar al boeken over geschreven. Dit boek is evenals het eerste deel prachtig in zijn fantasie en in zijn verstrekkende betekenis. Dust, de vrije wil, versus de macht van de kerk die haar wil aan de mensheid wil opleggen, door dogma's te decreteren en het vrije denken de kop in te drukken. Dit conflict wordt hier op magistrale, bijna lichtvoetige manier uiteen gezet.

Gelezen: februari 2011
Waardering: 8½/10